تبدیل جلسات تفسیر قرآن به نشست آکادمیک + فیلم

به گزارش ایکنا، بخش دوم از مستند «ضیاءالدین» که چندی پیش از رسانه ملی پخش شد به مقطعی از دوران جوانی آیت‌الله خامنه‌ای اشاره دارد. ایشان در این دوران به دلیل ضعفی که در بینایی پدر بزرگوارش پیش می‌آید مجبور به ترک درس و بحث حوزه شده و به پرستاری از او مشغول می‌شود.

آیت‌الله خامنه‌ای 26 ساله است که برای اقامه نماز جماعت به مسجد امام حسن مجتبی(ع) مشهد دعوت می‌شود و نقطه عطف این حضور، تفاسیر کوتاه چند دقیقه‌ای قرآن است که در بین صلاتین به انجام می‌رساند. تفاسیری که چیزی نمی‌گذرد با استقبال نمازگزاران مواجه شده و به بیرون از مسجد نیز سرایت کرده و حلقه طرفداران جلسات تفسیر را روز به روز گسترش می‌دهد. 

از جمله ویژگی‌های این جلسات تفسیر آیت‌الله خامنه‌ای تناسب آن با موقعیت اغلب مستمعین است به نحوی که هم طیف بازاری و هم طیف فرهیخته و دانشگاهی را مجذوب خود می‌کند.

شیوه اجرای جلسات قرآن مسجد امام حسن مجتبی(ع)

حسین فتاحی از جمله شرکت‌کنندگان در این جلسات تفسیر قرآن در این‌باره می‌گوید: «آقا معمولاً بین دو نماز، رو به جمعیت می‌ایستادند و سوره‌های کوچکی را که می‌خواندند، ترجمه می‌کردند؛ چیزی نگذشت که ما دیدیم دیگر نمی‌شود این برنامه را اینگونه ادامه داد در نتیجه تریبونی را که یکی از مبل‌سازان مشهور مشهدی هدیه کرده بود برای این امر در نظر گرفتیم. دیگر با آقا آشنا شده بودیم و موضوع را با ایشان در میان گذاشتیم که اجازه بدهند ما این جلسات را با توجه به استقبال خوب مردم تبدیل به شکلی آکادمیک کنیم.» 

استقبال از این جلسات ترس و بیم ساواک را به دنبال داشت تا آنجا که سلسله اقدامات بازدارنده‌ای را از سوی این سازمان به دنبال داشت. تمهیدی که برای مقابله با اقدامات بازدارنده ساواک به انجام می‌رسد آن است که شخصی به نام «حاج علی شمقدری» آیاتی را که هر نوبت آیت‌الله خامنه‌ای قصد تفسیر آنها را دارد، در کاغذهای کوچکی به تعدادی زیاد دستنویس کرده تا به دور از چشم ساواک در حین اقامه نماز در میان نمازگزاران پخش شود.

محمد آصفی از دیگر شرکت‌کنندگان در جلسات تفسیر قرآن مسجد امام حسن(ع) پیرامون این موضوع می‌گوید: «حضرت آقا سجده آخرشان را طولانی می‌کردند و ما و تعدادی از نوجوانان مسجد سریع برگه‌هایی که دستنویس شده بود را به سرعت مقابل سجاده نمازگزاران قرار می‌دادیم و وقتی سر از سجده برمی‌داشتند، می‌دیدند که مقابلشان برگه‌های مزین به آیات قرآن است و ساواک با وجود همه نظارتی که داشت برایش تعجب‌آور بود که چطور چنین اتفاقی افتاده است.»

این بخش از مستند همچنین به این موضوع می‌پردازد که اغلب آیاتی که ایشان در این جلسات به قرائت و تفسیر آنها پرداخت اشاره به مبارزه با ظلم و ستم و طاغوت دارد که البته آیت‌الله خامنه‌ای از این حربه به شکلی غیرمستقیم برای ترغیب و تهییج مردم به منظور تن ندادن به ظلم و ستم استبدادی رژیم پهلوی استفاده کرده که بیداری و هوشیاری نمازگزاران را نیز به دنبال دارد تا جایی که از مقطعی به بعد، تسری این جلسات و فراگیر شدن آن به بیرون از مسجد برای تنویر و آگاهی مردم محلات و مناطق گوناگون مشهد امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد و در نتیجه راهکاری برای این مهم اندیشیده می‌شود.

یاوران جلسه قرآن مسجد امام حسن مجتبی(ع) مشهد

به دور از  چشمان ساواک و مأموران امنیتی که تمامی فعالیت‌های قرآنی و معارفی مسجد امام حسن(ع) را سفت و سخت پیگیری کردند، به کوشش فردی به نام «مهدی والی‌نیاپور» جلسات تفسیر قرآن آیت‌الله خامنه‌ای در ماه مبارک رمضان در اتاقی مخفی به منظور تکثیر بر روی نوار کاست ضبط می‌شود. 

مهدی والی‌نیاپور در این بخش از مستند و در این‌باره می‌گوید: «ضبط مستقیم صحبت‌های حضرت آقا به عهده من گذاشته شد؛ طبقه بالای مسجد یک اتاق کوچکی بود که آنجا از آمپلی‌فایر بلندگو دو تا سیم کشیده بودند. یکی از آن سیم‌ها مستقیم به ضبط وصل شد که ما مجبور نباشیم میکروفون سر راه بگذاریم که به این وسیله ساواک متوجه شود که ما داریم صحبت‌های حضرت آقا را ضبط می‌کنیم.»  

در بخش دوم مستند همچنین امیرالله شمقدری و سیدمرتضی سادات‌فاطمی، مشاهدات خود از برگزاری این جلسات تفسیر قرآن آیت‌الله خامنه‌ای را بازگو می‌کنند.